Chơi Piano

29. Gam: Ký Hiệu và Ngón Bấm

By 01/03/2018 August 14th, 2020 One Comment

Gam và hợp âm rải phải được luyện tập, để đạt được kỹ thuật cơ bản và ngón bấm chuẩn cho việc chơi thường xuyên và thị tấu, để chúng có thể được chơi mà không cần suy nghĩ vị trí đặt nốt và ngón tay. Hãy tập chúng trong tất cả các khóa trưởng và thứ. Một khi đã quen với ngón bấm, thì bạn không cần phải luyện tập chúng mỗi ngày dù chúng làm bài tập khởi động tuyệt vời.

Nguồn gốc và tính chất của gam nửa cung và các gam khác được thảo luận trong (76) Gam Nửa Cung. Ở đây chúng ta thảo luận về ký hiệu và ngón bấm. Trong thảo luận lý thuyết, ký hiệu CDEFGAB thường được sử dụng; cho việc ca hát, xem Xướng Âm [(68) Lý Thuyết, Xướng Âm].

Quy ước truyền thống để khít gam C trưởng trên tất cả phím màu trắng là một sai lầm. Cách sắp xếp phím “đồng đều”, bao gồm phím đen và trắng xen kẽ từ đầu đến cuối bàn phím, sẽ tốt hơn. Điều này làm cho một phím quãng tám hẹp hơn để dễ đạt được hợp âm rộng hơn, bạn chỉ cần học bốn ngón bấm gam cho tất cả khóa, dịch giọng là không đáng kể, nhất là cho một bước đủ, hợp âm rải dễ hơn, gam nửa cung dễ chơi hơn, mọi khoảng cách giữa các phím đen giống nhau do đó giảm được lỗi, và học viên sẽ học piano nhanh hơn. Nhược điểm duy nhất là không gian giữa các phím đen sẽ hẹp hơn, gây khó khăn hơn cho những ai có ngón tay lớn.

Trong quy ước thuật ngữ, thật không may là C trưởng không được đặt tên là A trưởng. Như vậy các số quãng tám thay đổi tại C, không phải A; vì vậy, tại C4, các nốt được đánh số A3, B3, C4, D4,. . . Các nốt này đã được đặt tên cho violin lên dây ở A và quy ước này không phối hợp được với bàn phím. Chẳng có lý do nào tại sao violin không thể được điều chỉnh đến F440, để A trưởng trên piano sẽ là tất cả các phím trắng. Đối với mọi gam, nốt đầu tiên được gọi là âm chủ, do đó C là âm chủ của gam C trưởng. Nốt thấp nhất của bàn phím 88 phím là A(0) và nốt cao nhất là C8.

Ngón bấm Gam trưởng chuẩn tăng dần (Bảng 1.1) là 12312345 (RH, một quãng tám), 54321321 (LH) cho các gam trưởng C,G,D,A,E (với 0,1,2,3,4 giáng, tương ứng). Nốt giáng tăng theo thứ tự F,C,G,D,A, (âm chủ G có F#, âm chủ D có F# và C#, âm chủ A có F#, C#, và G#, v.v…) và đối với F,Bb,Eb,Ab,Db,Gb, các âm chủ, các dấu giáng tăng theo thứ tự B,E,A,D,G,C; mỗi quãng giữa các chữ cái liền kề là một bậc năm. Dây buông của violon là G,D,A,E. Các chữ luôn xuất hiện trong chuỗi GDAEBFC đại diện cho vòng tròn bậc năm, và đáng để ghi nhớ. Bởi vì nó là một vòng tròn, G đến sau C. Nhìn vào các gam trưởng B hoặc Gb trong một sách nhạc và bạn sẽ thấy cách mà 5 dấu thăng hoặc 6 dấu giáng sắp xếp trong cùng một chuỗi trên khuông nhạc. Như vậy 2 dấu thăng sẽ thăng tại F,C, ba dấu thăng sẽ là F,C,G, v.v… Các dấu giáng tăng theo thứ tự ngược với các dấu thăng. Mỗi gam được xác định bởi chữ dấu hóa của nó; do đó dấu hóa của gam trưởng G có một thăng (F#). Học cách nhận ra các quãng bậc năm trên bàn phím; sau đó bạn có thể tạo ra tất cả các gam theo thứ tự thăng tăng dần (bằng cách lên các bậc năm từ C) hoặc theo thứ tự giáng tăng dần (bằng cách xuống các bậc năm); điều này là hữu ích để luyện tập tất cả các gam liên tiếp mà không cần phải tham khảo các gam được in.

Các gam thứ rất phức tạp vì chúng có tới ba phiên bản, và có thể khó hiểu bởi chúng thường được gọi là “thứ” mà không được chỉ rõ cái nào trong ba cái, hoặc thậm chí, mỗi loại được đặt nhiều tên khác nhau. Chúng được đặt ra vì chúng tạo ra các điệu nhạc khác với những cái kia. Gam thứ đơn giản nhất là gam thứ tương đối (còn gọi là gam thứ tự nhiên); nó đơn giản vì nó cùng dấu hóa với gam chủ tương ứng, nhưng âm chủ của nó lại di chuyển đến nốt thứ sáu của gam chủ tương ứng, theo sách giáo khoa âm nhạc. Tôi thấy nó dễ hơn để nhớ điều này là gam thứ thứ 3 xuống thay vì gam thứ thứ 6 lên. Như vậy gam thứ tương đối của gam trưởng G âm chủ tại E và dấu hóa là F#, và được gọi là gam thứ (tương đối) E. Một gam thứ khác là gam thứ giai điệu; nó được tạo ra bằng cách tăng các nốt thứ 6 và thứ 7 của gam thứ tương đối lên nửa cung chỉ khi tăng dần; phần giảm dần không thay đổi. Thứ ba, và là gam thứ thường xuyên được sử dụng nhất, là gam thứ hòa âm được tạo ra từ gam thứ tương đối bằng cách tăng nốt thứ 7 lên nửa cung. Ngón bấm cho các gam thứ hòa âm được nêu trong Bảng 1.2. Cột cuối cùng liệt kê các nốt được tăng cho gam thứ: do đó gam thứ (hòa âm) A là ABCDEFG#A, và gam chủ tương đối của nó là C.

Bảng 1.1 Gam Trưởng Tăng Dần

Gam RHGam LHThăng/Giáng
12312341, CGDAE543213210,1,2,3,4 thăng
12312341, B432143213215 thăng
12341231, F543213211 giáng
41231234, Bb321432132 giáng
31234123, Eb321432133 giáng
34123123, Ab321432134 giáng
23123412, Db321432135 giáng
23412312, Gb432132146 giáng

Bảng 1.2 Gam Thứ Hòa Âm Tăng Dần

Gam RHGam LHThăng/Giáng
1231234154321321, A0 thăng, G#
1231234154321321, E1 thăng, D#
1231234143214321, B2 thăng, A#
3412312343213214, F#3 thăng, E#
3412312332143213, C#4 thăng, B#
3412312332143213, G#5 thăng, F#
1231234154321321, D1 giáng, C#
1231234154321321, G2 giáng, F#
1231234154321321, C3 giáng, B tự nhiên
1234123154321321, F4 giáng, E tự nhiên
2123123421321432, Bb5 giáng, A tự nhiên
3123412321432132, Eb6 giáng, D tự nhiên