Chơi Piano

06. Luyện Tập Từng Tay

By 01/11/2015 September 17th, 2020 No Comments

Kỹ thuật đạt được nhanh nhất khi sử dụng cách tập luyện từng tay (HS) cho những bản nhạc khó và cần sự phát triển kỹ thuật. Nếu bản nhạc có thể được chơi với cả hai tay cùng lúc (HT) ở tốc độ cuối cùng cần đạt, hãy bỏ qua HS, và bạn đã xong. Học viên mới nên tập mọi thứ bằng HS chỉ để học về phương pháp học. Những đoạn dễ không cần HS sẽ được hoàn tất rất nhanh, nên sẽ không lãng phí thời gian. Với những nội dung khó, việc tập riêng từng tay sẽ tăng tốc quá trình học bằng cách cho phép áp dụng một loạt các thủ thuật học vốn là chủ đề chính xuyên suốt cuốn sách này.

Để tập HS, hãy chọn hai đoạn để tập, mỗi tay một đoạn. Tập một tay trước và đổi tay ngay khi tay đang tập cảm thấy mỏi. Bằng cách này, bạn luôn hoạt động hết công suất 100% thời gian mà không mệt mỏi vì có một tay luôn được nghỉ. Khi bàn tay đã tập chăm chỉ được nghỉ ngơi, lúc đầu tay sẽ có cảm giác mỏi mệt và trì trệ. Trong lúc nghỉ, tay sẽ phục hồi dần và trở nên tran đầy năng lượng và háo hức muốn chơi – đây là lúc thích hợp nhất để đổi tay vì điều này có thể làm nên điều kỳ diệu. Nghỉ lâu hơn, thì tay sẽ nguội và lại trở nên trì trệ. Vì vậy bạn phải rút ra kinh nghiệm, xem thời điểm nào là thích hợp nhất để đổi tay; thời gian ngắn nhất là khoảng 10 giây. Tùy vào điều kiện mỗi tay, độ khó của bài tập, v.v… mà thời gian nghỉ có thể lâu hơn. Thời điểm chuyển đổi được xác định bởi khoảng ngắn hơn của thời gian nghỉ tối ưu của tay đang được nghỉ và “thời điểm mỏi” của tay đang hoạt động.

Tập HS đơn giản hơn HT vì hầu như mọi việc học đều bị giới hạn bởi một bán cầu não tương ứng từng tay. Tập luyện HT đòi hỏi phải dùng đến cả hai bán cầu não, điều này phức tạp hơn và mất thêm nhiều thời gian để học. HT là một kỹ năng riêng biệt [(37) Chơi Hai Tay Cùng Lúc] phải được tập luyện sau khi hoàn tất HS. Tốt nhất chỉ nên học riêng từng kỹ năng tại cùng một thời điểm, vì khi cả hai kỹ năng đồng thời được luyện tập đồng thời, những khó khăn của kỹ năng này có thể chặn tiến độ của kỹ năng kia. Cho nên tập luyện HS được thực hiện mà không có bàn đạp, vốn là một kỹ năng tách riêng để thêm vào sau.

Để tập HS, hãy chọn hai đoạn để tập, mỗi tay một đoạn.

Để tập HS, hãy chọn hai đoạn để tập, mỗi tay một đoạn.

Một kỹ năng HS cực kỳ quan trong là sự thử nghiệm. Đây là kỹ năng phân biệt một người nghệ sĩ trưởng thành với một học viên  non nớt. Việc thử nghiệm những thế chuyển động tay mới khi tập luyện HT là vô cùng khó khăn. Thử nghiệm gồm hai giai đoạn: chẩn đoán vấn đề và sửa chữa vấn đề đó. Ta sẽ gặp các ví dụ này xuyên suốt cuốn sách.

Tập luyện HS được sử dụng để tăng tốc độ não của bạn. Những người mới tập không thể chơi nhanh vì mỗi bộ não đều có một giới hạn tốc độ riêng: não chưa từng được yêu cầu xử lý nhanh hơn. Giới hạn này khác với (12) Ngưỡng Tốc Độ, một thứ bị hạn chế bởi việc thiếu kỹ năng. Chỉ vì bạn đã nghe nhạc ở tốc độ cao không có nghĩa là não/ngón-tay bạn có thể chơi được chúng. Chơi nhạc nhanh thực sự sẽ thay đổi bộ não và các liên kết của nó đến bàn tay. Lần đầu tiên khi bạn chơi nhanh vượt quá giới hạn tốc độ cũ của não, bạn sẽ cảm thấy một cảm giác mới lạ như lần đầu tập xe đạp. Ở tốc độ cao nhất, cảm giác này chỉ có thể được mô tả là “phấn khích”.

Bạn có thể đẩy kỹ thuật đi xa hơn rất nhiều bằng HS so với HT, và thú vị vô cùng! Cách tập này siêu việt bất cứ thứ gì Hanon hay những bài tập nào khác có thể cung cấp. Đây là lúc để tìm ra “những cách không tưởng” để chơi tác phẩm đó. Thời gian bỏ ra để luyện tập các đoạn nhạc đã hoàn toàn thành thạo là thứ tách biệt nghệ sĩ thính phòng và kẻ nghiệp dư, vì đây là lúc bạn thật sự phát triển các kỹ thuật nâng cao, ngay cả khi các tác phẩm đó không cao về kỹ thuật.

Đối với người mới, HS được dùng chủ yếu để đạt kỹ thuật và đạt tốc độ để học bản nhạc mới nhanh chóng. Với người học nâng cao, nó có vô vàn ứng dụng chỉ bị hạn chế bởi trí tưởng tượng con người. Một số nghệ sĩ dương cầm không được dạy phương pháp HS từ đầu xem nó thật tầm thường và không quan trọng vì nó quá dễ học. Khi thực hành, 80% của cuốn sách này thảo luận về những điều thần kỳ mà bạn có thể làm khi hai tay được tách ra. HS chỉ tầm thường với những kẻ không hiểu biết.

Tập luyện từng tay là cách nhanh nhất để đạt được kỹ thuật.

Tập luyện từng tay là cách nhanh nhất để đạt được kỹ thuật.

Những nghệ sĩ chưa bao giờ tập HS sẽ luôn có LH yếu hơn. LH chơi những đoạn nhạc cần nhiều sức mạnh hơn (các búa và dây đàn thấp thì nặng hơn), nhưng nó thường trễ về tốc độ và kỹ thuật bởi vì phần giai điệu dành cho RH có khuynh hướng đòi hỏi kỹ thuật cao hơn, đây là minh chứng rõ nhất cho việc kỹ thuật không phải là sức mạnh của ngón tay. Phương pháp HS sẽ giúp cân bằng hai bàn tay vì bạn có thể cho tay yếu hơn được tập luyện nhiều hơn.

Đối với những đoạn mà tay này có thể chơi khá hơn tay kia, thì tay tốt hơn thường là giáo viên tốt nhất của bạn. Để một tay dạy tay còn lại, hãy chọn một khúc nhạc ngắn và chơi liên tục bằng tay chơi chắc hơn, rồi lặp lại ngay lập tức với tay yếu, chơi cách nhau một quãng tám để tránh đụng tay. Bạn sẽ khám phá ra tay yếu hơn có thể “nắm bắt” hay “hiểu ý” làm cách nào mà tay chơi tốt hơn làm được như thế. Các thế bấm thường tương tự nhau nhưng không nhất thiết phải đồng dạng, vì LH là ảnh đảo ngược của RH và thường không thể nào dùng cùng thế bấm để chơi. Một cách khác khá thú vị là dùng các nốt đảo ngược và thế bấm đồng dạng, nhưng khi đó bản nhạc từ hai tay lại không đồng nhất. Một khi tay yếu hơn “hiểu ý” rồi, hãy từ từ giảm cường độ dần bằng cách chơi tay yếu hai lần và tay tốt một lần, rồi ba lần với một lần… cho đến khi tay chơi tốt hơn không còn cần thiết nữa.

Trong phương pháp trực giác, bạn chơi cả hai tay cùng lúc với hy vọng rằng tay yếu sẽ bắt kịp tay mạnh. Trên thực tế, tình huống ngược lại xảy ra vì ở tốc độ chậm, chẳng có gì xảy ra với cả hai tay, còn ở tốc độ nhanh, tay yếu lại chơi trong căng thẳng, hình thành (12) Ngưỡng Tốc Độ trong khi tay mạnh ngày một tiến bộ.

Khả năng dùng tay này dạy tay kia quan trọng hơn những gì hầu hết mọi người nhận thấy. Nó hiệu quả với gần như bất cứ thứ gì bạn tập bằng HS. Lý do cho khả năng ứng dụng rộng rãi này là vì một tay luôn chơi một cái gì đó tốt hơn tay còn lại. Đây chỉ là một ví dụ; chúng ta sẽ học nhiều ví dụ khác suốt quyển sách này.