Tất cả âm nhạc bạn chơi đều bắt nguồn từ trong bộ não. Nhiều người chơi piano hiểu nhầm rằng chiếc đàn đại dương cầm to lớn, đắt tiền đó tự sản sinh ra âm thanh kỳ diệu của nó, và tạo ra âm nhạc, và do đó ta phải tập luyện những ngón tay để học cách chơi piano. Nhưng trí óc con người phức tạp hơn, và cao cấp hơn nhiều bất kỳ dụng cụ máy móc nào; trí óc không có những giới hạn như gỗ, nỉ và kim loại. Do đó, luyện tập trí óc quan trọng hơn cơ tay, nhất là vì mọi chuyển động ngón tay phải bắt nguồn là một mệnh lệnh xuất phát từ não: âm nhạc và kỹ thuật không thể được học một cách riêng rẽ.
Âm nhạc trong tâm trí là cái mà ta sẽ gọi là Diễn Tập Tinh Thần (Mental Play-MP). MP là quá trình chơi âm nhạc trong đầu bạn, hoặc thậm chí là chơi trên một piano tưởng tượng. Ta sẽ thấy rằng MP điều khiển hầu như mọi việc ta thực hiện trong âm nhạc, từ quá trình học tập (kỹ thuật) cho tới việc ghi nhớ, cảm âm tuyệt đối, biểu diễn, sáng tác, nhạc lý, diễn giải, kiểm soát thần kinh, v.v…. MP phổ quát đến nỗi không thể chỉ dành một mục để diễn giải nó; thay vào đó, nó tràn ngập hầu như mọi mục trong cuốn sách này.
Tất cả những người chơi piano thành công đều sử dụng MP mặc dù nó hiếm khi được dạy bởi giáo viên piano; họ phải tự mình học, vì tình thế bắt buộc. Điều này tương phản với những vận động viên cấp cao hiện nay như vận động viên trượt tuyết hay đánh golf, những người mà đối với họ MP là thứ tuyệt đối cần thiết và đã được đào tạo và phát triển hơn nhiều thập kỷ. Điều này không ngụ ý rằng MP không cần thiết cho piano – nó là cốt yếu; tuy nhiên, nó đã không được dạy bởi vì MP được xem là năng khiếu, và do đó, không dạy được. Quan niệm đó sai vì mọi người đều điều khiển MP hàng ngày mà không nhận biết đó là MP. Khi một người mẹ thức dậy mỗi sáng và, chỉ trong vài giây, lên kế hoạch làm việc trong ngày cho năm đứa trẻ của cô (chúng nên mặc quần áo nào, ăn gì, đến trường nào, v.v…), cô đang điều khiển MP phức tạp ngang ngửa chơi các Ứng Tấu của Bach trong đầu.
Như vậy MP tràn ngập mọi thứ ta làm trong cuộc sống, nhưng lại chưa được dạy cho piano bởi vì nó bị giấu dưới tấm thảm “tài năng”. Đây là lý do tại sao khái niệm năng khiều có hại đến thế với nền giáo dục piano – nó xá tội cho giảng viên không dạy những kỹ năng cần thiết. Người mẹ đó giỏi MP bởi vì cô đã tập luyện MP hàng ngày kể từ khi con cô được sinh ra. MP phải được dạy từ năm đầu học piano. Nếu bạn trên 20 tuổi, và chưa bao giờ tập MP cho piano, có thể phải mất cả năm trời cần cù luyện tập để trở nên thoải mái với nó. Hãy học MP khi còn nhỏ, và nó sẽ đến một tách tự nhiên, dễ dàng, giống như người mẹ đó.
Chúng ta đều điều khiển MP phức tạp mỗi ngày mà thậm chí còn không nghĩ nó là MP, bởi vì ta đã sử dụng nó từ thời thơ ấu cho các hoạt động thường nhật. Bạn có thể tưởng tượng được tai họa gì sẽ xảy ra nếu chúng ta chưa bao giờ có một kế hoạch trong đầu cho ngày? Nhưng đó là cái ta làm khi ta bước lên sân khấu và chơi độc tấu mà không có sự tập luyện MP. Không có gì lạ tại sao những người biểu diễn trở nên bồn chồn thế! MP là thuốc giải tốt nhất cho chứng sợ sân khấu – nó nhất định đã hiệu quả với Mozart.
Đừng thụ động và chờ âm nhạc phát ra từ đàn piano, mà hãy chủ động liệu trước thứ âm nhạc bạn muốn tạo ra – đây là MP đỉnh cao nhất và là cách tốt nhất để thực thi một màn trình diễn thuyết phục. MP là cách mà các thiên tài vĩ đại đã gặt hái thành quả của họ; nếu học viên không được dạy MP, thì những thành tựu của các nghệ sĩ piano vĩ đại trông không thể đạt được. MP không chỉ có thể đạt được, mà còn phải là một phần không thể thiếu trong quá trình học piano; hơn nữa, MP cũng dễ học vì ta đã làm nó hàng ngày.
Diễn tập tinh thần là chơi nhạc bằng cách tưởng tượng trong đầu. Đơn giản vậy thôi.
MP và Ghi Nhớ không thể tách rời vì cái này không thể thực thi nếu thiếu cái kia; đó là lý do tại sao chỉ dạy trí nhớ ngón mà không dạy MP là không đầy đủ. MP cho bạn khả năng để bắt đầu tại bất cứ đâu trong tác phẩm – một khả năng rất khó học với bất kỳ cách nào khác. Bạn cũng có thể đạt mức hiểu rõ ràng hơn nhiều của cấu trúc tác phẩm, v.v…, bởi vì giờ đây bạn có thể phân tích chúng trong đầu. Bạn thậm chí còn có thể “luyện tập” không có piano và ở những mức tốc độ mà ngón tay bạn không thể quản lý nổi. Có vô số báo cáo về những nghệ sĩ piano có thể chơi một tác phẩm mà không tập trên piano, chỉ cần bằng cách đọc nhạc phổ và sử dụng MP để luyện tập.
Để ghi nhớ tốt, cần thiết phải tập luyện trí nhớ khi không ngồi chơi piano bằng cách sử dụng MP. Việc này tiết kiệm thời gian vì bạn có thể tập luyện ngay cả khi không có sẵn piano, và tăng cường trí nhớ hơn nhiều vì bạn không có piano và trí nhớ tay làm “chỗ nương tựa”. Đối với những ai muốn học thị tấu và đạt được cảm âm tuyệt đối, MP được sử dụng để phát triển cả hai kỹ năng.
Khi không ngồi chơi piano, nếu bạn MP trí nhớ phím, bạn có xu hướng mắc phải cùng một sai lầm, và bị kẹt ở cùng một chỗ, như khi ngồi chơi piano! Điều này chứng minh phát biểu rằng mọi sai lầm đều bắt nguồn từ bộ não. Nếu bạn sử dụng MP để kiểm tra trí nhớ của mình, bạn sẽ phát hiện ra bạn vẫn còn phụ thuộc vào trí nhớ tay nhiều đến mức nào ngay cả sau khi bạn nghĩ mình đã đạt được trí nhớ phím, hình ảnh, v.v…
Nghệ sĩ nhân dân Đặng Thái Sơn cũng đã tập MP ngay từ nhỏ
Nhiều giai thoại trong số những “trò điêu luyện đáng kinh ngạc” trình diễn bởi Mozart, như nói câu lộn ngược, là tiểu xảo MP đơn giản mà bất kỳ ai cũng có thể học. Để nói được những câu lộn ngược, tất cả những gì bạn làm là viết câu đó lên một bảng đen tưởng tượng và đọc ngược lại nó. Hãy tự thử xem: viết từ “dog” trên tấm bảng đen tưởng tượng và đọc ngược nó; khi việc đó trở nên dễ, hãy thử hai từ, “mad dog”, v.v…, tiếp tục thêm từ và luyện tập cho đến khi bạn có thể làm được một câu dài. Dễ ợt!
Bây giờ ta có thể giải thích tại sao các thiên tài nổi tiếng, như Beethoven, Einstein, “các giáo sư”, v.v… nổi tiếng về sự lơ đãng của họ – họ đều giỏi MP và trở nên hoàn toàn đắm chìm trong thế giới tinh thần của họ.
Khi bạn tập ghi nhớ ví dụ Fur Elise, hãy bắt đầu tập luyện MP với bản nhạc.
*Trong cuốn sách “Đặng Thái Sơn – Người Được Chopin Chọn”, có đoạn ông đã vô tình rèn luyện MP như thế nào trong những năm niên thiếu. Trước khi được học bổng tại Nga, cậu bé Sơn đã phải chuyển nhà nhiều lần vì chiến tranh. Không thể tìm được piano, cậu đã vẽ piano trên tờ giấy và tự tưởng tượng ra tiếng nhạc khi chạy ngón trên 88 phím giấy này. Đó, chính là diễn tập tinh thần. Giai đoạn tập luyện này có thể đã giúp ông đạt được cảm âm tuyệt đối, vốn là một món quà vô giá cho bất kỳ nghệ sĩ âm nhạc nào, nhất là với người đã chiến thắng cuộc thi piano quốc tế Fryderyk Chopin năm 1980 tại Warsaw.
Người dịch: Nguyen Kim Thuy
Biên tập: Trần Hữu Đại Nhật
Join the discussion One Comment