Nhiều giáo viên có lý do chính đáng khi nhấn mạnh “tay êm”. Trong chế độ này, các ngón tay trông có vẻ như làm hầu hết việc chơi, với bàn tay chuyển động rất ít. Tuy nhiên, sự thiếu chuyển động bề ngoài này gây hiểu nhầm vì bàn tay vẫn bù đắp cho động lượng của các ngón di chuyển nhanh và tay thực ra vẫn đang chuyển động.
Chuyển động này nhỏ vì khối lượng bàn tay lớn hơn ngón tay, và các cơ nối bàn tay với cánh tay cũng giữ vững cho bàn tay. Vì chuyển động ngón tay thì nhỏ ở tốc độ cao, các chuyển động bàn tay thậm chí còn nhỏ hơn. Do đó tay êm chỉ xảy ra ở tốc độ cao khi động lượng của các chuyển động phát sinh và là chế độ chơi mới so với chơi chậm hơn khi sức lực quan trọng hơn động lượng. Dù khán giả không thể thấy sự chuyển đổi, người chơi piano sẽ cảm nhận rõ ràng chế độ mới này một khi đã đạt được nó. Ở tốc độ chậm, toàn bộ động lượng giảm về không, làm tay êm trở nên vô nghĩa và bàn tay có thể được di chuyển mà không ảnh hưởng đến việc chơi.
Tất cả những điểm này được giải thích bằng phương trình động lượng M: M = mv, trong đó m là khối lượng, và v là vận tốc. Do đó các vật nhẹ như ngón tay di chuyển nhanh hơn nhiều so với cánh tay cho cùng một M. M mất đi lúc chơi chậm vì v giảm. Vì vậy động lượng chơi là quan trọng chỉ với tốc độ nhanh. Trong cách chơi chủ yếu bằng động lượng, một bộ phận (ngón tay) chuyển động theo một hướng trong khi phần khác (bàn tay) di chuyển theo hướng ngược lại để hai động lượng cộng lại bằng không, dẫn đến tay “êm”; nếu không, tay sẽ bay ra khỏi bàn phím.
Tay êm là phép thử về kỹ thuật. Khả năng kiểm soát một lực mới gọi là động lượng và loại bỏ các chuyển động không cần thiết chẳng những cho phép chơi nhanh hơn, mà còn tăng thêm độ kiểm soát. Nhiều tác phẩm của Bach được thiết kế để luyện tập tay êm.
Một số giáo viên áp đặt việc chơi tay êm mọi lúc, cả với người mới bắt đầu ở tốc độ chậm, nhưng điều đó phản tác dụng bởi bạn không thể chơi tay êm chậm vì không có động lượng. Học viên không cảm thấy gì và đáng được tự hỏi tại sao nó không tốt chút nào. Khi chơi chậm, hoặc nếu học viên không đủ kỹ thuật, chuyển động bàn tay là thích hợp. Buộc tay bất động dưới những điều kiện đó sẽ không tự nhiên và chỉ làm nó khó chơi hơn và tạo căng thẳng.
Những người đã có kỹ thuật tay êm có thể thêm rất nhiều chuyển động mà không tổn hại dù chơi chậm hay nhanh. Một số giáo viên cố dạy tay êm bằng cách đặt một đồng xu trên tay để xem liệu có đủ êm để các đồng xu không rơi ra không. Điều này chỉ chứng tỏ sự công nhận của giáo viên về tầm quan trọng của tay êm, nhưng nó cho thấy giáo viên không hiểu tay êm. Nếu bạn đang chơi Bach ở toàn tốc độ sử dụng tay êm, một đồng xu đặt trên tay sẽ bay ngay ra – tay êm không còn có nghĩa là tay tĩnh; nó nghĩa là bạn đang chơi ở chế độ động lượng, một cái gì đó mà bạn cảm thấy, nhưng gần như vô hình.
Khi bạn đạt được tay êm lần đầu, cảm giác mới này hoàn toàn rõ ràng, nên đừng lo lắng sẽ bỏ lỡ nó. Một khi bạn đã có kỹ năng đó, chuyển động của tay êm sẽ tiết kiệm tới nỗi bạn sẽ có nhiều độ iểm soát hơn và thời gian rảnh hơn giữa các nốt. Tay êm, liên quan đến động lượng, thì khó để mô tả; với các người chơi piano, nó được mô tả như một cảm giác kiểm soát và gần như hoàn toàn không có ngưỡng tốc độ – chơi nhanh trở nên dễ hơn.
Với các Invention của Bach, tay êm trở nên cần thiết ở tốc độ gần với tốc độ cuối cùng; không có tay êm, bạn sẽ chạm ngưỡng tốc độ. Rõ ràng, Bach chọn tốc độ với có tay êm theo dự định. Tập luyện HS quan trọng cho tay êm vì nó dễ đạt được và dễ cảm thấy tay êm hơn khi chơi HS. Tốt nhất không bắt đầu HT cho đến khi bạn có thể chơi ở chế độ tay êm với cả hai tay vì điều này sẽ làm giảm cơ hội mắc phải các thói quen HT xấu – bạn chắc chắn có thể chơi HT ở tốc độ chậm, nhưng đó chủ yếu là những chuyển động sai nếu không có tay êm.
Những ai thiếu kỹ thuật có thể mất rất lâu để đạt được tay êm bởi họ không thể chơi đủ nhanh, do đó những học viên như vậy có thể phải bắt đầu HT mà không có tay êm; sau đó có thể dần dần đạt được tay êm, bằng cách tập luyện HS , bộ song song, v.v… nhiều hơn. Đây là lý do bạn không nên học bản nhạc quá khó. Mặc dù một số người cho rằng các bản Invention của Bach có thể chơi “ở bất kỳ tốc độ nào”, điều đó chỉ đúng cho sự tự mãn nhạc tính của họ; các tác phẩm này cần được chơi ở tốc độ đề nghị để tận dụng đầy đủ các bài học kỹ thuật mà Bach đã dự tính. Đây là lý do tại sao luyện tập HT mất quá nhiều thời gian hơn cho việc học các bản Bach mới – không cách nào đạt được tay êm nhanh chóng (cả hai tay cùng lúc!) khi sử dụng HT. Mọi buổi chơi HT nào trước khi đạt được tay êm đều vô ích hoặc trở nên tệ hơn, bởi khả năng nhiễm các thói quen xấu cao.
Một khía cạnh của tay êm thường bị bỏ qua là “ngón êm” nghĩa là các ngón không-chơi không đung đưa trong không khí với những chuyển động thừa vô ích. Nếu ngón êm không được dạy ở giai đoạn mới bắt đầu, các chuyển động phụ của ngón tay sẽ thành thói quen ăn sâu và gây ra vấn đề khi chơi nhạc ở cấp cao. Đến lúc đó, những thói quen xấu có thể ăn sâu đến mức khó sửa chữa.
Ngón tay êm thường bị bỏ qua bởi nó không cần thiết trong giai đoạn mới bắt đầu để nhu cầu làm êm ngón và phương pháp tập ngón êm không trở thành vấn đề cho đến khi học viên ở giai đoạn nâng cao. Ở cấp xuất sắc của kỹ thuật nâng cao ngày nay, ngón tay êm có thể tạo sự khác biệt giữa đậu và trượt một cuộc thử giọng vì giám khảo tìm kiếm các tiểu tiết như vậy, và việc thiếu ngón tay êm có thể được nghe thấy bởi các giám khảo nhiều kinh nghiệm.
Ngón tay êm được tập luyện cũng như các yếu tố kỹ thuật khác. Chọn một đoạn ngắn (HS hay HT tùy trình độ của bạn, một nhịp hoặc ít hơn) và luyện tập nó, giữ các ngón luôn luôn gần phím đàn, và loại hết các động tác không cần thiết. Điều này không có nghĩa là tất cả chuyển động phụ của ngón tay đều xấu. Nghệ sĩ được phép cố ý tạo ra bất cứ chuyển động nào là biểu hiện của nghệ thuật. Cái mà ngón tay êm loại bỏ là những chuyển động ngoài ý muốn có thể ảnh hưởng tới độ kiểm soát và nhạ cảmc.
Ở một gam lớn hơn nhiều, chúng ta cũng phải phát triển cơ thể êm, một trạng thái chơi thư giãn mà không có chuyển động ngoài ý muốn can thiệp vào. Những chuyển động như vậy có thể tạo ra các vấn đề như ngưỡng tốc độ, những khó khăn khi chơi HT, và nhịp không đều. Chuyển động cơ thể xấu được tạo ra bởi căng thẳng, bởi tăng tốc từ chơi chậm, v.v.. Đối với chơi chậm, hầu hết các chuyển động cơ thể là vô hại; tuy nhiên, chúng có thể trở thành thói quen khó bỏ; khi tăng tốc, chúng có thể can thiệp vào việc chơi hay nhịp điệu. Một trong những cách tốt nhất để phát hiện các chuyển động cơ thể ngoài ý muốn là xem video các buổi diễn/tập luyện của bạn.
Join the discussion One Comment