Kỹ thuật được đạt trong hai bước chính. Bước đầu tiên là vận dụng những động tác tay mới, bộ song song, nghỉ ngơi, trí nhớ, v.v…, mà có thể lập tức cải thiện kỹ thuật trong một buổi luyện tập. Bước thứ hai được gọi là Cải Thiện Hậu Luyện Tập (Post Practice Improvement – PPI) được tạo ra từ những thay đổi sinh lý (hầu hết thuộc thần kinh và hệ cơ) vốn xảy ra sau khi bạn ngưng tập luyện, một quá trình kéo dài nhiều tuần hay nhiều tháng. Trong lúc tập luyện, hãy kiểm soát sự tiến bộ của bạn và ngừng lại ngay khi chạm đến điểm lợi ích giảm dần, thường bắt đầu sau 10 phút hay lâu hơn. Như phép màu vậy, kỹ thuật của bạn sẽ tiếp tục được cải thiện nhờ PPI trong ít nhất nhiều ngày sau một buổi luyện tập tốt. Ngày hôm sau, bạn hẳn sẽ chơi tốt hơn ngay cả khi bạn chỉ tiến bộ một chút trong khi luyện tập ngày hôm trước. PPI là nền tảng của những khẳng định bởi các giáo sư uy tín rằng, nếu làm đúng, bạn không cần tập luyện quá hai tiếng mỗi ngày.
Sẽ có lợi hơn nếu bạn luyện tập nhiều thứ trong cùng một buổi tập và để chúng tiến bộ đồng loạt bằng PPI (trong khi bạn không tập luyện!), hơn là luyện quá cật lực cho một thứ. Tập luyện quá tải có thể làm hỏng kỹ thuật chơi nếu nó dẫn đến căng thẳng, những thói quen xấu hoặc chấn thương và sau một số lần lặp lại nhất định, bạn tiến vào trạng thái lợi ích giảm dần. Một số lượng lặp lại tối thiểu là cần thiết, vào khoảng một trăm lần lặp lại, để PPI phát huy tác dụng. Nhưng vì chúng ta đang nói về vài ô nhịp được chơi ở tốc độ cao, tập luyện hàng tá hay hàng trăm lần chỉ nên tốn vài phút. Đừng sốt ruột nếu bạn tập chăm chỉ mà lại thấy ít tiến bộ trong một buổi tập. Điều này cũng có thể là bình thường đối với đoạn nhạc đó và bạn chỉ phải đợi PPI; điều tệ nhất bạn có thể làm có thể là tiếp tục luyện tập. Nếu bạn không có tiến bộ sau vài ngày (không PPI), đó là lúc nên dừng lại và nghĩ đến những chuyện khác để làm, chẳng hạn như động tác tay mới hay phương pháp luyện tập mới – đừng mãi tập luyện, vì khi bạn không có tiến bộ, nghĩa là bạn đang làm sai cái gì – đó là nguyên tắc cơ bản của quyển sách này.
Có rất nhiều loại PPI phụ thuộc vào điều gì đang kiềm hãm bạn lại. Những loại này khác nhau về độ dài thời gian mà PPI sẽ có tác dụng, có thể từ một ngày đến vài tháng. Những khoảng thời gian ngắn nhất có thể tương quan với điều kiện hóa luyện tập, như việc dùng những động tác hay cơ bắp mà bạn chưa từng thử trước đó. Những khoảng thời gian trung bình khoảng vài tuần có thể tương quan với những liên kết thần kinh mới, như là cách chơi HT. Những khoảng thời gian lâu hơn có thể tương quan với sự phát triển thật sự của tế bào não bộ/dây thần kinh/cơ bắp và sự chuyển đổi của các loại tế bào cơ từ chậm đến nhanh.
Những phương pháp trong quyển sách này là lý tưởng với PPI bởi chúng nhấn mạnh việc chỉ luyện tập những đoạn bạn chưa thể chơi được. Nếu bạn chơi HT chậm rãi và lên dần tốc độ nhanh cho một đoạn nhạc dài, PPI được rèn luyện không đủ bởi vì bạn có không đủ thời gian để tập số lần lập lại cần thiết. Hơn nữa, quá trình PPI trở nên lộn xộn vì bạn xen lẫn một số lượng lớn những phần dễ với những phần khó. Nếu bạn tập luyện quá nhiều kỹ năng cùng lúc cho PPI, chúng có xu hướng xóa bỏ lẫn nhau. Vì vậy, hãy luyện tập một kỹ năng trong một lượng thời gian đủ, chơi chậm qua một lần, rồi mới tiếp tục đến kỹ năng kế.
PPI không phải là thứ gì mới mẻ; hãy cùng nhìn vào ba ví dụ nổi bật: lực sĩ thể hình, vận động viên điền kinh, và cầu thủ golf. Những ví dụ này sẽ chỉ dẫn bạn thế nào để tối ưu PPI cho piano. Trong lúc nâng tạ, các cơ bắp của lực sĩ không phát triển; thực ra anh sẽ sụt cân. Nhưng trong vài tuần sau đó, cơ thể sẽ phản ứng với các tác nhân kích thích và tăng cơ. Cả quá trình phát triển cơ diễn ra sau tập luyện. Vì thế, lực sĩ (và nghệ sĩ dương cầm) phải tập trung vào vấn đề bài tập luyện có tạo ra điều kiện thích hợp cho PPI hay không. Một minh họa khác là vận động viên marathon. Nếu bạn chưa từng chạy được một dặm trong đời, và thử chạy như thế lần đầu, bạn có thể chạy được một phần tư dặm trước khi bạn cần hạ tốc để nghỉ ngơi. Sau giải lao, nếu bạn gắng chạy lại, bạn vẫn sẽ kiệt sức trong một phần tư dặm trở xuống. Vì thế lần chạy đầu tiên không cho thấy một sự tiến bộ rõ rệt nào. Tuy nhiên, ngày tiếp theo, bạn có thể chạy được một phần ba dặm trước khi xuống sức – bạn vừa trải nghiệm PPI. Đây là cách các vận động viên marathon điều kiện hóa bản thân để cuối cùng chạy được 26 dặm. Đối với các nghệ sĩ dương cầm cũng vậy, PPI có tính tích lũy và, lâu dài sau này, có thể tạo ra sự khác biệt giữa thành công và thất bại. Các cầu thủ golf quen thuộc với hiện tượng mà họ có thể đánh bóng tốt ngày nay, nhưng lại tệ vào ngày kia do họ đã vướng phải một thói quen xấu. Vì thế đánh gậy driver (cây gậy khó nhất) quá nhiều lần sẽ có khuynh hướng làm hỏng động tác xoay tay của bạn, trong khi luyện tập với gậy gỗ #5 (một trong những gậy dễ nhất) có thể khôi phục nó; vì thế quan trọng là tập bằng một gậy dễ trước khi nghỉ tập. Điều tương tự trong piano là việc chơi nhanh, hết sức, có khuynh hướng phá hỏng PPI trong khi luyện tập các nội dung đơn giản hơn (các đoạn HS ngắn chậm rãi) có xu hướng cải thiện nó, xem [(27) Suy Thoái Trong Chơi Nhanh, Loại Bỏ Thói Quen Xấu]. Đây là lý do vì sao các nguyên tắc trong sách này áp dụng cho nhiều loại luyện tập, không chỉ riêng piano.
PPI xảy ra chủ yếu trong giấc ngủ. Một thợ máy không thể phục vụ một ô tô trong lúc chiếc xe đang chạy trên cao tốc; tương tự, hầu hết sự phát triển và bảo dưỡng trong cơ thể không thể diễn ra trong thời gian ta còn thức. Giấc ngủ không chỉ cho nghỉ ngơi, mà còn để phát triển và tổ chức lại cơ thể; đây là một lý do tại sao giấc ngủ là cần thiết. Những em bé cần ngủ nhiều vì chúng đang trong thời gian phát triển nhanh. Giấc ngủ này phải là loại bình thường, thâu đêm với tất cả yếu tố chính, đặc biệt là giấc ngủ REM. Bạn có thể không có được PPI tốt nếu hôm đó bạn không ngủ đủ. PPI được kích hoạt bởi tế bào chết và căng thẳng; việc khổ luyện tạo ra căng thẳng và thậm chí cả tế bào chết, và cơ thể bù đắp vượt mức cho nó. Có thể bạn nghĩ 100 lần lặp lại không thể giết các tế bào được, nhưng hàng triệu tế bào đang được thay thế mỗi ngày, và bất cứ hoạt động thêm nào cũng làm tăng tỉ lệ thay thế. “Cái chết của tế bào” là sự đơn giản hóa quá mức vì các yếu tố hóa chất, sinh lý (căng thẳng). v.v…, đều khiến tế bào tăng (The Human Cells, trong Scientific American, Tháng 10, 2014, Tr.76.).
Giấc ngủ không chỉ cho nghỉ ngơi, mà còn để phát triển và tổ chức lại cơ thể
Các búi cơ chủ yếu gồm các cơ cả nhanh lẫn chậm. Các cơ chậm cho sức mạnh và sự bền bỉ. Các cơ nhanh dùng cho sự kiểm soát và tốc độ. Phụ thuộc vào cách bạn luyện tập thế nào, một tổ hợp cơ sẽ phát triển với cái giá là tổ hợp kia thụt lùi. Rõ ràng, khi tập luyện vì kỹ thuật, chúng ta muốn phát triển các cơ nhanh. Vì thế, hãy tránh các bài tập loại sức mạnh hoặc tăng cơ làm phát triển hệ cơ chậm. Luyện tập những chuyển động nhanh, và ngay khi công việc hoàn tất, nhanh chóng thư giãn các cơ này. Đây là tại sao bất kỳ nghệ sĩ piano nào cũng có thể chạy ngón vượt lực sĩ sumo trên bàn phím, dù các đô vật có cơ bắp hơn rất nhiều. Những sự phát triển cơ này xảy ra chủ yếu trong khi ngủ. Rèn luyện các bài tập dạng Hanon trong nhiều giờ, “để làm mạnh các ngón tay” thực ra có thể phát triển các cơ chậm hơn.
Một quá trình chính yếu nữa diễn ra trong giấc ngủ là sự loại bỏ các thói quen xấu trong quá trình thanh lọc các chất độc, v.v…, ra khỏi não hàng đêm (Kang, v.v., Brain Flush.). Làm sao cơ thể nhận thức được một thói quen xấu là gì? Nó không làm được, dĩ nhiên. Mỗi khi bạn tập luyện, bạn đạt được kỹ thuật đồng thời với những thói quen xấu. Hầu hết các thói quen xấu là những cử động ngẫu nhiên và vụn vặt so với những động tác kỹ thuật mong muốn, vốn được lặp lại nhiều lần. Một trong những điều xảy ra trong giấc ngủ là sự “thanh lọc” khỏi não bộ “rác”- những kích thích nhẹ, ngẫu hứng nhìn chung không mang tính hữu ích. Bằng cách này, não bộ tự làm trẻ hóa, tránh hao tốn tài nguyên cho những thứ vô bổ, và tập trung vào những thứ quan trọng; ví dụ, nó bỏ đi những thói quen xấu và hình thành kỹ thuật hữu ích.
“Lọc bỏ những thói quen xấu khỏi não bộ” có nghĩa gì theo ngôn ngữ học thần kinh? Trong khoảng thời gian thức giấc, vô số các hóa chất được tích tụ hoặc tận dụng trong các vị trí nhất định trong não, như ở khoảng trống giữa các khớp thần kinh. Đây là điều xảy ra trong khi tập luyện để đào tạo các tế bào cho PPI. Trong lúc ngủ, các hóa chất đã tích tụ bị thải ra và các hóa chất triệt dụng lại được bổ sung như một phần của quá trình trẻ hóa não bộ. Vì tác nhân kích thích (cho kỹ thuật, v.v…) được giữ lại như sự trao đổi chất hóa học tại các vị trí nhất định trong não, quá trình thanh lọc này loại bỏ gần hết các tác nhân yếu, chỉ giữ lại những tác nhân mạnh vốn quá lớn để lọc ra. Như thế những thói quen xấu và yếu kém đã bị lọc ra khỏi não hay tế bào cơ theo nghĩa đen.
Có một loại thói quen xấu không nhỏ và ngẫu hứng – những bức tường tốc độ. Nếu bạn chơi nhanh hơn mức kỹ năng bản thân cho phép, bạn sẽ lặp lại những động tác bị căng thẳng quá thường xuyên đến nỗi cơ thể sẽ tiếp nhận thói quen xấu đó. Một cách để loại bỏ những bức tường tốc độ là dừng tập luyện phần đó và tập thứ khác. Tập luyện nội dung mới làm yếu đi cái cũ đến khi nó đủ nhỏ để bộ não thải nó ra đi. Vì bức tường tốc độ không được củng cố, nó trở nên nhỏ đi hàng đêm, và rồi cũng bị thải đi. Dĩ nhiên, các phương pháp để tránh bức tường tốc độ trong sách này tốt hơn là việc không tập luyện, vốn có thể mất thời gian dài.
Trí nhớ cũng trải qua PPI để dẫn đến trí nhớ dài hạn, trong giấc ngủ. Cũng như với kỹ thuật, quan trọng là chơi chậm rãi ít nhất một lần trước khi nghỉ, và có một giấc ngủ ngon sau đó. Trí nhớ PPI giải thích vì sao học dồn vào đêm muộn trước ngày thi sẽ phản tác dụng. Việc này cướp đi của bạn thời gian để có được giấc ngủ ngon, việc nhồi nhét chỉ làm rối não bộ và xóa mất những bài đã học trước đó, và bất cứ những gì được học đều chỉ là trí nhớ ngắn hạn và, nếu thiếu giấc ngủ ngon, sẽ mất đi trước giờ kiểm tra. Bạn sẽ kiếm được điểm kiểm tra tốt hơn nhiều nếu bạn chỉ ôn những bài học chính trong sách (là nguồn thông tin ít rối nhất và là nguồn cho những câu hỏi ra thi) và sau đó ngủ đủ giấc. Bạn ngủ ngon hơn, và cơ thể hoạt động tốt hơn lúc vui vẻ, vì thế xem phim hoặc tận hưởng các hoạt động giải trí khác trước giờ ngủ cũng sẽ cải thiện điểm số.
Join the discussion 4 Comments